سبز قامت

سرو ابرکوه سرسبز 5 هزارساله

خشتی ترین رویای خاک ایران ، یزد، نگینی چند هزار ساله سبزی را در آغوش گرفته است که یادگار سالها همزیستی با مردمان سرزمینی است که می دانند طبیعت یعنی زندگی و زندگی با سرو یعنی زندگی با زیبایی.

کویر ابرکوه را که درمی نوردی ، به پیرترین ساکن کویرهای جهان خواهی رسید. سرو 5هزار ساله ابرکوه را اگر مسن ترین موجود زنده جهان بنامیم ، چندان به بیراهه نرفته ایم.

به یاد می آورم کنفسیوس ، فیلسوف معروف چینی در جایی گفته است : «برای آسودگی یک ماه سبزیکاری کنید. چنانچه خواهان یک سال راحتی هستید، برنج بکاریدو اگر می خواهید عمری با آسایش زندگی کنید، درخت بکارید».

معمای چندین هزار ساله یک درخت آن هم در قلب ایران که خود نیز در مرکز ثقل جهان واقع شده است ؛ به چه حل خواهد شد در حالی که همه سرو ابرکوه را نمادی از ایران و کاشته شده از سوی زرتشت می پندارند.

در ایران باستان ، کاشتن درخت از اهمیت بسیار بالایی در طبقات مختلف جامعه برخوردار بوده است. در نگاره ها و آثار باستانی مانند حجاری های دوره هخامنشی در تخت جمشید، نماد درخت و به طور خاص ، سرو آورده شده است.

در فرهنگ زرتشتیان آمده است : سرو به دلیل آن که درختی همیشه سبز است ،همواره در ایران اهمیت خاصی داشته است و سرو 5هزار ساله ابرقو نیز که آن را سرو زرتشت می نامند، نمادی از همین امر به شمار می رود.

غیر از نگاره ها و حجاری ها در پارچه بافی ها هم به گونه ای گیاه ، درخت و همان سرو خمیده که بعدها در فرهنگ ایرانی ترمه نامیده شده ، دیده می شود. سرو ابرقو در دیگر هنرهای ایرانی نیز به چشم می خورد.

مینیاتور بهترین مجال برای شناسایی این درخت کهنسال است که به شکلی منحصر به فرد در آثار هنرمندان این مرز و بوم جلوه کرده است. سرو ابرقو، این نگین سبز کویر ایرانیان در تمامی جهان به عنوان نمادی از زندگی و زیبایی معرفی شده است.

این در حالی است که در کشور ما بسیاری حتی از وجود این جاذبه مسلم گردشگری بی خبرند. چندی پیش ، دانشمندانی از ژاپن و روسیه پس از بازدید از سرو ابرقو عمر آن را تا 8000 سال برآورد کردند؛ اما الکساندر روف ، دانشمند روسی عمر این درخت را میان 4000تا 4500سال برآورد کرده است.

حمدالله مستوفی هم در کتاب نزهت القلوب که در سال 740هجری قمری تالیف شده است ، درباره این سرو آورده است : آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد. چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آنها بلندتر و بزرگ تر است.

حتی برخی مورخان پارا فراتر نهاده و معتقدند نهال این درخت را یافث ، پسر نوح کاشته است. اختلاف نظر بسیار و درباره چند هزار سال سن این زنده ترین موجود تاریخ دنیا هم نمی تواند از اهمیت این جاذبه گردشگری کشورمان بکاهد.

پیرترین موجود زنده دنیا با 25متر ارتفاع ؛ 18متر محیط و 5/11 متر اندازه دور تنه در قلب ایران آرام آرام زندگی می گذراند. با اقداماتی نظیر آفت کشی و آزادسازی حریم این سرو تاریخی که سال گذشته از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد صورت گرفته است اکنون سرو 5هزار ساله ابرقو براحتی می تواند نفس بکشد.

نگین سبز کویر ایران این روزها به بار نشسته است تا در عین کهنسالی نشانه دیگری از زایش و باروری به نمایش بگذارد. سرو کهنسال کشورمان نیاز به مراقبت بیشتری دارد، شاید توجه بیشتر به این جاذبه گردشگری در دل کویر ایران بتواند روزی آن را به عنوان قلب گردشگری تفریحی و یا حتی گردشگری علمی در ژرفای کویر تبدیل کند.

سرو چند هزار ساله اکنون منتظر نگاه درست میراث داران فعلی خویش است که بیش از چند سال عمر نخواهند کرد.